Maddi konularla ilgili pek çok yanlış inanç var.
Ancak para ile ilgili en yaygın yanlış inançlar arasında,
özellikle Türkler için, kiralıkta olduğunuzda paranızı çöpe attığınızdır.
Bu ifadeyi hepimiz duymuşuzdur, ancak bu doğru değil. Size
neden böyle olduğunu anlatayım.
Birçok insan, ebeveynlerden, arkadaşlardan ve konu hakkında
pek bir şey bilmeyen diğer insanlardan ev satın almanız gerektiği yönünde baskı
alır.
Podcast'ımı dinlerken Harun ve Sanem ile konuştum. Onlar
gayrimenkul satın almaları gerektiğine inanmışlardı.
Sanem: "Açıkçası, ebeveynlerimizin kirada olduğumuzu ve
başkasının kredisi için ödeme yaptığımızı öğrenmeleri pek hoşlarına
gitmemişti."
Hayıııır!
Harun: "En iyi arkadaşımın ebeveynleri emlakçılar. Bir
yeri satın almanın çok büyük savunucuları. Ve onlarla aynı fikirdeyim. Hala
aynı fikirde olduğumu düşünüyorum."
Ben: "Peki, ne dediler?"
Harun: "Birinin kredisini ödemek saçma. "
Ben: "Aptalca. Vahim."
Sanem: "Kirada yaşamaya devam etmek, başkasının
kredisini ödemeye devam etmek istemedik. Eğer peşinatımız olsaydı, kredi
tutarının kiradan pek farklı olmayacaktı gibi düşündük."
İşte ilginç hale gelen nokta Sanem'e son yemekte ne zaman
bir restoranda yemek yediğini sordum. Bir önceki akşam yediğini söyledi. Eşiyle
birlikte Bebekteki bir mekana gittiklerini ve toplamda 1260 TL hesap
ödediklerini sıkıla sıkıla söyledi. Tek bir yemek için bu kadar para harcaması
hakkında onu yargılayacağımı düşündü. Ancak ona şunları sordum:
"Siz kendinizi, gittiğiniz mekanın sahibinin kredisini
ödediğiniz için kötü hissettiniz mi?"
Yüzündeki ifadeyi görmeliydiniz! Başını sağa sola çevirdi ve
tamamen şaşkınlık içindeydi. İkisi de tamamen şaşkındı.
Herhangi bir finansal hesap yapmadan sırf varsayımlarla ev
satın almanın doğru veya ev kiralamanın yanlış olduğu gerçeğini fark
ediyorlardı. Bu gerçeği fark ettiklerini görmek harikaydı.
Yanlış İnanç: " Boş yere ev sahibine para kazandırıyorsunuz.
Kendi kredinizi öderseniz en azından bir şey sahibi olursunuz" Ev
sahibinizin kira fiyatı, piyasanın destekleyebileceği şeyin bir yansımasıdır,
ancak yalnızca bu, ev sahibi olma konusunda ikna edici bir neden değildir.
Basit bir kural: %50 ekleyin
İşte benim kuralım. Hayalet masrafları asla göz ardı etmem. Aylık giderlerimi hesaplarken hep %50 hata payı göz önüne alırım. Yani alışverişe, seyahate, eğlenceye, yemeğe v.s nereye gidersem gideyim her zaman % marj koyarım. Bunun adı görünmez maliyettir. örneğin sinemaya gittiğimde eğer planım 500 TL harcamaksa, ben bunu 750TL olarak görürüm.
Ben aynı hesaplamayı ev kredileri için kullanıyorum.
Ev sahibi olmanın tüm hayalet maliyetlerini hesaba katmaya
başladığımda -
vergiler,
sigorta,
bakım,
temizlik hizmeti maliyeti,
çeşitli
onarımlar ve
gelecekteki çatı değişimi gibi - neredeyse aynı rakamları
elde ediyorum.
Yani, bir kredi aylık 30.000 lira ise, aslında yaklaşık
olarak aylık 45.000 lira civarında bir maliyeti olacaktır.
Ancak sadece benim söylediğimi dikkate almayın. Kendi
rakamlarınızı çalıştırmanızı ve kendi varsayımlarınızı yapmanızı teşvik
ediyorum.
Kiralama mı, Sahip Olma mı?
Ev satın almayı
düşünüyorsanız, genellikle gözden kaçırılan bu hayalet maliyetleri hesaplamaya
başlamak hayati öneme sahiptir.
Ben ev sahibi olmaya karşı değilim! Benim karşı olduğum şey,
kendi çıkarları için size yalan söyleyen insanlar ve size bu hayatınızın en
büyük alımını varsayımlarla karar vermeniz yönünde telkinde bulunan
yakınlarınız.
Ev satın almanın tüm nedenleri hakkında size yalan söyleyen
tamamen çok milyar dolarlık sektörler bulunmaktadır. Hayatınızın en büyük satın
almasını yaparken bilinçli bir tüketici olmanızı istiyorum.
İşte size bir ev satın almadan önce kendinize sormanız
gereken soruların listesi:
- Burada
10 yıldan fazla yaşar mıyım?
- Toplam
aylık konut maliyetim brüt aylık gelirimin %28'inden düşük mü?
- %20
peşinatımı kaydettim mi?
- Evin
değeri düşerse bundan rahatsız olur muyum?
- Evin
alımı beni heyecanlandırıyor mu?
- Herhangi
bir soruya kesin bir "hayır" cevabı veriyorsanız, ev alımını
yeniden düşünmeye değer olabilir. Belki ev satın alma zamanınız
gelmemiştir.
Ancak "evet" cevabı veriyorsanız, o zaman cesur
olun!
- Mali tavsiyelerinizi nereden alıyorsunuz? Para tavsiyelerinizi
kimden aldığınıza dikkat edin.
- Kendi araştırmanızı yapın, uzmanlarla danışın - ve en
önemlisi, RAKAMLARI İŞLETİN (bu günün temasını hissediyor musunuz?).
- Tesadüfi
insanların hayatın en büyük kararlarını sizin yerinize almasına izin vermeyin.